Wiki

Algorithmic trading (RTS 6)

Algorithmic trading (of algoritmisch handelen) is de handel in financiële instrumenten waarbij een computeralgoritme automatisch of met weinig of geen menselijk ingrijpen individuele parameters van orders bepaalt[1]. Bij die parameters kan gedacht worden aan het initiatief nemen tot die orders en het tijdstip, de prijs en de omvang daarvan.

Hoogfrequente algoritmische handel is een vorm van algoritmische handel waarbij met extreem hoge reken- en uitvoeringssnelheden (in nano- of zelfs picoseconden) marktgegevens worden geanalyseerd en, op basis daarvan, orders worden verstuurd. Deze hoogfrequente algoritmische handel (high frequency trading, afgekort tot HFT in het Engels) wordt in de media ook wel ‘flitshandel’ genoemd. Het gebruik van HFT heeft voordelen opgeleverd voor de markt en marktdeelnemers, maar ook potentiële risico’s met zich meegebracht[2].

Algoritmische handel wordt veelal bedreven door handelaren die uitsluitend voor eigen rekening handelen (proprietary traders), maar ook door andere financiële ondernemingen die dit ten behoeve van hun klanten doen.

Regulering van algorithmic trading: MiFID II, RTS 6 en RTS 8

Met de inwerkingtreding van MiFID II, op 3 januari 2018, werd algoritmische handel voor het eerst gereguleerd. Artikel 17 van MiFID II (‘Algoritmische handel’) is in Nederland geïmplementeerd via artikel 4:91n van de Wft. Dit artikel bevat regels met betrekking tot (i) de organisatie en interne beheersing, (ii) het melden en verstrekken van informatie aan de lokale toezichthouder, (iii) het bewaren van ordergegevens (alleen bij HFT) en (iv) het uitvoeren van een market-making strategie via algoritmische handel. Een ‘market maker’ geeft op de financiële markten doorlopend blijk van de bereidheid voor eigen rekening te handelen door financiële instrumenten tegen door hem vastgestelde prijzen te kopen en te verkopen[3].

De regels uit artikel 17 MiFID II zijn nader uitgewerkt via zogenaamde technische reguleringsnormen. RTS 6 specificeert de organisatorische vereisten voor beleggingsondernemingen die zich met algoritmische handel bezighouden, RTS 8 de vereisten inzake marketmakingovereenkomsten en -regelingen. Deze Europese verordeningen zijn rechtstreeks toepasselijk in elke EU-lidstaat en mogen, anders dan een richtlijn (zoals MiFID II), niet worden omgezet in nationale wetgeving. Dat draagt bij aan een uniforme werking van deze verordening in de praktijk binnen de Europese Unie.

Wat staat er in RTS 6?

In deze verordening is een groot aantal voorschriften opgenomen die algoritmische handelaars voortdurend in acht moeten nemen. Het gaat daarbij onder andere om:

algemene organisatievereisten;
vereisten met betrekking tot de rol van hun compliancefunctie;
hun personeel;
uitbesteding en inkoop in verband met IT; en
het testen en gecontroleerd inzetten van hun algoritmen.

Een opvallende eis is die van het jaarlijks uit te voeren zelfbeoordelings- en validatieproces en, op basis van dat proces, publiceren van een validatieverslag. Immers, dit is een eis die niet aan enige andere financiële ondernemingen wordt gesteld. Deze zelfbeoordeling moet een analyse bevatten van de aard, schaal en complexiteit van de onderneming, aan de hand van de in bijlage I bij RTS 6 genoemde criteria. Wanneer de onderneming een internal auditfunctie heeft wordt het validatieverslag door die functie geaudit. Het validatieverslag wordt goedgekeurd door de directie van de algoritmische handelaar en alle daarin geïdentificeerde tekortkomingen moeten worden hersteld.

Jaarlijkse zelfbeoordeling: wat vindt de AFM daarvan?

RTS 6 bevat geen verplichting om het validatieverslag met de toezichthouder te delen. Echter, de AFM is bevoegd de informatie op te vragen bij algoritmische handelaars. In 2019 heeft de AFM validatieverslagen opgevraagd bij twintig handelaren voor eigen rekening die gebruik maken van algoritmische handel. In haar RTS 6 analyse 2019 noemt de AFM haar belangrijkste bevindingen. Daarin wordt ook verwezen naar het door de AFM ontwikkelde template dat (onverplicht) kan worden gebruikt bij de jaarlijkse zelfbeoordeling.

Uit de analyse van de AFM blijkt dat het jaarlijkse zelfbeoordelings- en validatieproces, de algemene organisatievereisten en het IT-beveiligingsbeheer de belangrijkste aandachtspunten zijn voor algoritmische handelaars. Volgens de AFM wordt hierover in het validatieverslag onvoldoende informatie verstrekt. Voor wat betreft de zelfbeoordeling wijst de AFM erop dat het proportionaliteitsbeginsel daarbij slechts kan worden toegepast met inachtneming van het ‘pas toe of leg uit’-beginsel, dit aan de hand van de hierboven genoemde analyse van de aard, schaal en complexiteit van de onderneming.

Meer over de RTS 6 analyse van de AFM

Algorithmic trading – governance and controls

Begin april 2021 bracht de AFM haar rapport Algorithmic trading – governance and controls uit. Daarin zijn de uitkomsten opgenomen van haar onderzoek in het kader van algoritmische handel bij zowel beleggingsondernemingen als handelsplatforms. Voor wat betreft de beleggingsondernemingen maakt de AFM in haar rapport een onderscheid tussen generieke en specifieke bevindingen en aanbevelingen.

De generieke bevindingen slaan terug op de structuur en het detailniveau van de zelfbeoordelingen, de algemene organisatievereisten, de rol van de compliancefunctie en de IT-beveiliging en gehanteerde toegangslimieten.
Specifieke bevindingen en aanbevelingen hebben (ook) betrekking op algemene organisatievereisten en de compliancefunctie, op (intra-groep) uitbesteding, op het proces van het ontwikkelen en testen van algoritmes, het geautomatiseerde toezichtssysteem om (potentiële) marktmanipulatie op te sporen en op IT-beveiliging.

In het kader van dit laatste onderwerp verwijzen wij nog naar de EBA-richtsnoeren inzake ICT en risicobeheer op het gebied van veiligheid uit november 2019. Deze richtsnoeren gelden vanaf 30 juni 2020 ook voor handelaren voor eigen rekening die veelal (hoogfrequente) algoritmische handel bedrijven.

De bevindingen en aanbevelingen worden gevolgd door specifieke verwachtingen van de AFM waar de ondernemingen in kwestie (doorlopend) aan moeten voldoen. De AFM is haar toezichthoudende taak begonnen door het geven van ‘guidance’ aan de markt en het uitspreken van haar verwachtingen ten aanzien van de naleving van toepasselijke wet- en regelgeving. Verwacht mag worden dat zij op enig moment gebruik zal gaan maken van haar handhavingsbevoegdheid bij algoritmische handelaars die daarmee (stelselmatig) in gebreke blijven.

Meer over het ‘governance and controls’ rapport

Wat kunnen wij voor u betekenen?

Een aantal van onze consultants hebben zelf geruime tijd gewerkt bij een algoritmische handelaar en de AFM. Zij hebben ervaring opgedaan met het toezicht op algoritmische handel en de daarbij steeds belangrijker wordende informatiebeveiliging. Op basis van die ervaring zijn zij uitstekend in staat uw onderneming hierover te adviseren.

Via een compliance quick scan bieden zij op heldere wijze inzicht in de mate waarin uw onderneming de wettelijke regels naleeft in het licht van de verwachtingen die de toezichthouder daarvan heeft. Ook kunnen zij uw (concept) validatieverslag beoordelen en/of dit verslag auditen wanneer u zelf geen internal auditfunctie heeft. Neem geheel vrijblijvend contact met hen op om uw specifieke adviesbehoefte te bespreken.

Contact

[1] Definitie van algoritmische handel in artikel 1:1 van de Wet op het financieel toezicht (Wft).

[2] Zie overweging 62 bij de Europese beleggingsrichtlijn MiFID II, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32014L0065&from=NL

[3] Definitie van marketmaker in artikel 1:1 van de Wft.