De “Beleidsregel Informatieverstrekking” is richtinggevend in de wijze waarop de AFM de informatievestrekking over financiële producten en diensten beoordeelt. De beleidsregel is momenteel nog een consultatiedocument maar geeft aan hoe AFM de open normen omtrent informatieverstrekking verder wil invullen.
De beleidsregel gaat vooral in op de open normen over informatieverstrekking zoals opgenomen in de Wet op het financieel toezicht (Wft), de Wet handhaving consumentenbescherming (Whc) en de Wet oneerlijke handelspraktijken (Wohp).
Informatieverstrekking dient consumenten in staat te stellen om een adequate beoordeling van een product of dienst te maken. Dit gebeurt, zo stelt de AFM, door consumenten de relevante kenmerken van een product of dienst uit te leggen op een correcte, duidelijke en niet-misleidende manier.
De beleidsregel is gebaseerd op de huidige wet- en regelgeving en de huidige interpretatie daarvan. Nieuwe inzichten kunnen dan ook leiden tot andere interpretaties. De AFM zal in dat geval een geactualiseerde versie van de beleidsregel publiceren.
De beleidsregel kan door aanbieders van financiële producten of diensten als leidraad worden gebruikt waartegen informatie die wordt verstrekt aan consumenten wordt getoetst. Om te toetsen op basis van de actuele interpretaties van de AFM zullen financiële ondernemingen wel de nieuwe versies van de beleidsregels moeten bijhouden.
| De onderwerpen uit de beleidsregel |
Is een uiting een reclame-uiting?
Om dat vast te stellen kunt u zichzelf een aantal vragen stellen. Een positief antwoord op 1 of meer van onderstaande vragen zal al snel inhouden dat sprake is van een reclame-uiting:
- Is de informatie gericht op het werven van consumenten of het aanzetten tot een aankoop?
- Legt de informatie nadruk op positieve eigenschappen van het product/dienst?
- Is informatie over de prijs van het product bedoeld om het product aantrekkelijk te maken?
- Is de informatie geen objectieve weergave van feiten?
Reclame is niet afhankelijk van het medium. Daarbij geldt dat elke webpagina afzonderlijk wervend en/of aanprijzend kan zijn en afzonderlijk aan de eisen voor reclame-uitingen en informatieverstrekking moet voldoen.
Overigens is informatie uitsluitend bedoeld voor de naamsbekendheid of waarmee een feitelijke mededeling wordt gedaan zoals een adreswijziging, geen reclame.
Correct, duidelijk en niet misleidend
Informatie moet correct, duidelijk en niet misleidend zijn. Niet altijd is de scheidslijn tussen deze drie eisen even duidelijk, maar duidelijk is wel dat aan alle drie moet zijn voldaan. Correcte informatie is inhoudelijk juist, geeft datgene weer wat de consument krijgt en is niet tegenstrijdig met informatie zowel binnen als tussen informatiedragers.
Informatie moet in ieder geval vindbaar, begrijpelijk en evenwichtig zijn voor de doelgroep. Daarbij is van belang dat informatie inzicht geeft in de relevante kenmerken van het product of de dienst en consumenten niet op het verkeerde been zet.
- Begrijpelijk is informatie als in elk geval moeilijke termen worden vermeden en begrippen simpel worden uitgelegd.
- Evenwichtig is informatie als bijvoorbeeld voor- en nadelen als ook risico’s van een product of dienst even inzichtelijk zijn gemaakt.
- Met bijvoorbeeld behulp van consumentenonderzoek is te toetsen of informatie vindbaar en begrijpelijk is.
Geen afbreuk doen
Informatie, waaronder reclame-uitingen, mag geen afbreuk doen aan informatie die de wet vereist zoals de verplichte risico indicator of de kredietwaarschuwing “geld lenen kost geld” .
Relevante kenmerken
Financiële ondernemingen moeten relevante kenmerken van een product of dienst voorafgaande aan het aangaan van een overeenkomst met een consument aan deze verstrekken. Voor relevante kenmerken is echter geen definitie te geven. Relevante kenmerken verschillen per product en per dienst.
Een relevant kenmerk is in brede zin een kenmerk van een product of dienst waarover de consument informatie nodig heeft om het product en de werking ervan te begrijpen. Wat mag de consument van het product verwachten? Daarvoor zal informatie moeten worden gegeven over:
- hoe het product werkt
- de opbrengsten (rente, dividend, rendement)
- de kosten
- de risico’s
- (beperkende) voorwaarden
- niet-marktconforme kenmerken.
Relevante kenmerken zijn dus niet algemeen, maar zijn gekoppeld aan een specifiek product of dienst. In de “Beleidsregel informatieverstrekking” geeft de AFM voor de volgende producten voorbeelden van relevante kenmerken:
- Sparen: sparen, spaardeposito’s, achtergestelde deposito’s, fiscaal gefaciliteerd sparen
- Lenen: doorlopend krediet, aflossingsvrije hypotheek
- Verzekeren: overlijdensrisicoverzekering, uitvaartverzekering, autoverzekering, arbeidsongeschiktheidsverzekering
- Beleggen: recht van deelneming in beleggingsinstelling, effecten, scheepsinvestering, structured products, contract for difference (CFD).
Een niet uitputtende lijst met producten, maar met de informatie en voorbeelden uit de beleidsregel kunnen ook andere producten langs de liniaal van AFM worden gelegd.
Tijdig
Informatie, waaronder de productkenmerken, moet tijdig verstrekt worden. Dat betekent voorafgaand aan het aangaan van een overeenkomst. Maar bij een offerte die kan worden gebruikt als bevestiging voor het aangaan van een overeenkomst, voorafgaand of gelijktijdig met de offerte.
Informatie moet daadwerkelijk aan een consument zijn verstrekt. Het is niet voldoende om de informatie bijvoorbeeld alleen beschikbaar te hebben op een website. Achteraf toesturen van brochures of voorwaarden is uiteraard niet tijdig.
Om te borgen dat een consument informatie is verstrekt, kunt u ervoor kiezen de consument hiervoor te laten tekenen.
Wet oneerlijke handelspraktijken
De Wohp is opgenomen in het Burgerlijk Wetboek. Daarmee is de reikwijdte van de Wohp ruimer dan de Wft. Dit betekent dat aan beide moet worden voldaan en dat voor producten die zijn vrijgesteld de Wft beperkt of niet van toepassing is, maar de Wohp onverkort geldt.
De Wohp stelt dat essentiële informatie die een consument nodig heeft voor een overeenkomst hem niet mag worden onthouden. Essentiële informatie is informatie die een consument nodig heeft om een weloverwogen besluit te kunnen nemen. Deze informatie mag niet verborgen worden gehouden of op onduidelijke, onbegrijpelijke, dubbelzinnige wijze of laat verstrekt worden.
Vrijgesteld
Vrijgestelde ondernemingen of producten mogen niet ten onrechte de indruk wekken onder toezicht van de AFM of DNB te staan.
| Wat staat u te doen? |
De beleidsregel geeft nadere invulling aan de open normen in de wet- en regelgeving. Dit geeft mogelijkheden om het interne toetsingskader waaraan u de informatieverstrekking van uw organisatie toetst waar nodig aan te vullen. Daarnaast kan de beleidsregel onder meer worden meegenomen in het product approval en review proces.
Tot slot geeft de AFM in de beleidsregel aan dat nieuwe inzichten kunnen leiden tot aanpassingen van de beleidsregel. Voor u betekent dit dat u regelmatig zult moeten verifiëren of de beleidsregel die u toepast nog wel de laatst gepubliceerde versie is.
Wilt u nog eens verder praten over de wijze waarop u de beleidsregel kunt meenemen in uw organisatie? Voor een afspraak of meer informatie kunt u contact opnemen met Charco & Dique op telefoonnummer 020-4165403 of e-mailadres info@charcoendique.nl