European Sustainability Reporting Standards (ESRS)

Wat houden de ESRS in?

De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) verplicht ondernemingen om te rapporteren over duurzaamheid. Hierbij moeten ze gedetailleerde informatie verstrekken over de impact van de ondernemingsactiviteiten op het milieu, de maatschappij en goed bestuur (ESG).

Op 31 juli heeft de Europese Commissie (EC) de finale tekst aangenomen van de European Sustainability Reporting Standards (ESRS). De EC zal de ESRS aannemen in de vorm van een gedelegeerde handeling. De ESRS zijn ontwikkeld om de rapportage over duurzaamheid en ESG-factoren van ondernemingen binnen de EU nauwkeuriger, gemeenschappelijker, consistenter, gestandaardiseerder en vergelijkbaarder te maken. De openbaarmakingsvereisten uit de eerste set van ESRS, die sector-agnostisch zijn, zijn van toepassing op alle ondernemingen die onder de reikwijdte van de CSRD vallen. EFRAG zal binnenkort haar conceptversie van de tweede set ESRS, die sectorspecifieke openbaarmakingsvereisten bevatten, publiceren ter consultatie.

Generieke en topical ESRS standaarden

De eerste set ESRS bestaat uit:

Twee generieke standaarden

1. ESRS 1 bevat algemene vereisten en legt de belangrijkste concepten uit van dubbele materialiteit, rapportage over de waardeketen en hoe duurzaamheidsinformatie moet worden verzameld en gepresenteerd.
2. ESRS 2 bevat algemene openbaarmakingsvereisten met betrekking tot governance, strategie, impact, risk and opportunity management en metrics and targets.

Drie topical standaarden

1. Environmental-standaarden (ESRS E1 t/m E5) behandelen klimaatverandering, vervuiling, water en mariene hulpbronnen, en grondstofgebruik en circulaire economie.
2. Social-standaarden (S1 t/m S4) behandelen de eigen werknemers, werknemers in de waardeketen, getroffen gemeenschappen, en klanten en eindgebruikers.
3. Governance-standaard (G1) behandelt zakelijk gedrag.

Het duurzaamheidsverslag

In een duurzaamheidsverslag geeft de onderneming inzicht in haar strategie en beleid over duurzaamheid, hoe zij dit implementeert en hoe zij scoort op de betreffende prestatiemaatstaven. Hierbij is duurzaamheid een breed begrip dat veelal als ESG wordt aangeduid.

De onderneming moet de volgende informatie opnemen in haar duurzaamheidsverslag:

• Beschrijving van de strategie en het bedrijfsmodel ten aanzien van duurzaamheidskwesties. Met inbegrip van de risico’s en kansen die daarmee verband houden;
• Tijdsgebonden duurzaamheidsdoelen en de voortgang daarvan;
• Beschrijving van de rol van het bestuur en de raad van commissarissen ten aanzien van duurzaamheidskwesties, en het beleid inzake duurzaamheidskwesties.
• Ondernemingen moeten informatie verstrekken over hun governance, strategie, risicobeheersings- en interne controlesystemen met betrekking tot duurzaamheidsdoelen en -risico’s, inclusief de samenstelling en vaardigheden van hun bestuurs- en toezichtsorganen, en de integratie van duurzaamheidsdoelen in hun beloningsbeleid.
• Materialiteitsbeoordelingsproces om materiële ESG-thema’s, onderwerpen, risico’s en kansen vast te stellen.
• Prestatie-indicatoren.

Ondernemingen zijn verplicht om een beperkte mate van zekerheid te verstrekken over hun gerapporteerde duurzaamheidsverslag. Dit is minder vergaand dan een redelijke mate van zekerheid, maar vereist nog steeds samenwerking met een accountant/assurance verlener. Verder moet het duurzaamheidsverslag in XHTML-format worden opgesteld en bepaalde datapunten moeten worden getagd volgens een digitaal categorisering systeem. Momenteel wordt gewerkt aan een European Single Acces Point (ESAP) om stakeholders inzicht te geven in zowel financiële- als duurzaamheidsinformatie.

Systematiek ESRS standaarden

Dubbele materialiteit

De ESRS gaan uit van een dubbele materialiteitsbeoordeling om materiële gevolgen, risico’s en kansen voor duurzaamheidsrapportage te identificeren. De materialiteitsbeoordeling is het uitgangspunt om de belangrijkste duurzaamheidskwesties in kaart te brengen waarover gegevens verzameld moet worden. Dubbele materialiteit heeft twee dimensies: impact materialiteit (hoe de onderneming de omgeving beïnvloedt) en financiële materialiteit (hoe de omgeving de onderneming beïnvloedt). 

Een duurzaamheidskwestie wordt als materieel gekwalificeerd als deze voldoet aan de criteria voor impact materialiteit of financiële materialiteit, of beide. Daarnaast dient een onderneming aanvullende entiteit specifieke toelichtingen te verstrekken om inzicht te verschaffen in de impact, risico’s en kansen, als zij van mening is dat een duurzaamheidskwestie van materieel belang is, maar deze niet of onvoldoende wordt ‘gedekt’ door een specifieke ESRS.

Als een onderwerp materieel is, moet de onderneming alle relevante informatie opnemen. Als een onderwerp niet materieel is en daarom de betreffende openbaarmakingsvereisten van een topical ESRS niet rapporteert, licht de onderneming kort de overwegingen van haar materialiteitsbeoordeling over het onderwerp toe. Hiermee is dubbele materialiteit hét criterium dat regelt of bepaalde informatie onderdeel moet worden van het duurzaamheidsverslag en is daarom bepalend voor het aantal te rapporteren datapunten en prestatiemaatstaven.

Een onderneming voldoet aan de duurzaamheidsverslaggevingsvereisten wanneer zij alle materiële informatie openbaar maakt. Ook wanneer de onderneming niet (volledig) duurzaam is, kan zij dus voldoen aan de CSRD en ESRS. Als het duurzaamheidsverslag maar de juiste weergave geeft van hoe duurzaam de onderneming is.

Sustainability due diligence-proces

Betrokkenheid met stakeholders is cruciaal om materiële duurzaamheidskwesties te identificeren. Bij het identificeren van potentiële negatieve gevolgen is het van belang dat de onderneming zich richt op haar verschillende ondernemingsactiviteiten, waaronder het in kaart brengen van leveranciers en andere zakelijke partners (upstream) en afnemers van producten en diensten (downstream). Dit proces is voortdurend aan de gang en reageert op veranderingen in de strategie, het bedrijfsmodel, de activiteiten en de (zakelijke) relaties van de onderneming om acties te prioriteren op basis van de ernst en waarschijnlijkheid van gevolgen. Het due diligence-proces moet daarom niet als afzonderlijk deel van de rapportageprocessen van de onderneming worden beschouwd, maar als een bron van feedback. Het proces moet daarom zo vroeg mogelijk in gang worden gezet. 

Rapportage gebieden

ESRS 1 vereist dat de openbaarmakingsvereisten in ESRS 2, de topical ESRS en de sectorspecifieke ESRS  de volgende rapportage gebieden moet bevatten:

• Governance: de governance processen, controles en procedures die worden gebruikt om impact, risico’s en kansen te monitoren en te beheren.
• Strategy: hoe de strategie en het bedrijfsmodel van de onderneming met de materiële gevolgen, risico’s en kansen interacteren. Inclusief de strategie om de gevolgen, risico’s en kansen aan te pakken.
• Impact, risk and opportunity management: het proces waarmee impacts, risico’s en kansen worden geïdentificeerd, beoordeeld en beheerd door middel van beleid en acties.
• Metrics and targets: hoe de onderneming haar prestaties meet, inclusief de progressie van de doelstelling die zij nastreeft.

Schematische illustratie:

Stakeholders

Het duurzaamheidsverslag beoogt inzicht te verschaffen aan stakeholders. Dit zijn personen die worden of kunnen worden beïnvloed door de onderneming. ESRS 1 categoriseert stakeholders in twee verschillende groepen:

1. Financiële stakeholders: primaire gebruikers van algemene financiële verslaggeving. Hieronder vallen bestaande en potentiële investeerders, kredietverstrekkers en andere crediteuren. Maar dit kunnen ook andere gebruikers zijn, waaronder vakbonden, regeringen en analisten. Het duurzaamheidsverslag verschaft informatie die bijdraagt aan het inzichtelijk maken van de duurzaamheidsrisico’s en -kansen van de onderneming.
2. Getroffen stakeholders: individuen of groepen wier belangen – positief of negatief –worden getroffen of zouden kunnen worden getroffen door de activiteiten van de onderneming en haar directe en indirecte zakelijke relaties in de waardeketen. Voorbeelden zijn werknemers, klanten, omwonenden en belangenorganisaties die gericht zijn op milieu- en mensenrechten.

Opstellen en presenteren duurzaamheidsverslag

Ondernemingen moeten één jaar vergelijkende informatie opnemen voor alle maatstaven die in rapportageperiode bekend zijn gemaakt. Ook moeten zij eventuele schattingen of aannames toelichten en beschrijven hoe die worden gebruikt bij het opstellen van duurzaamheidsinformatie (inclusief scenario- of gevoeligheidsanalyse). Ook informatie over de maatstaven die de onderneming hanteert om haar prestaties en effectiviteit te evalueren met betrekking tot materiële effecten, risico’s en kansen, evenals meetbare, resultaatgerichte doelen die zij heeft opgesteld om de progressie te beoordelen, moeten worden opgenomen in het duurzaamheidsverslag.

Het duurzaamheidsverslag zal dezelfde rapportageperiode bestrijken als de financiële jaarrekening. Een onderneming kan echter een andere definitie van middellange- of lange termijn tijdshorizon hanteren indien dit nodig is vanwege sectorspecifieke kenmerken of schattingen over de waardeketen

Samenhang met andere duurzaamheidswetgeving

De ESRS in samenhang met de CSRD zijn het sluitstuk op het bestaande Europese duurzaamheidskader. In het bijzonder zijn de Principal Adverse Impacts (PAI)-indicatoren van de Sustainable Finance Disclosure Regulation opgenomen in de ESRS. Verder is zoveel mogelijk aangehaakt op de bestaande termen en classificatie van de Taxonomie Verordening. Ook bestaat er een overlap tussen de due diligence verplichtingen in de voorgestelde Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD) en het Sustainability due diligence-proces uit de ESRS. De CSDDD en ESRS S2 (werknemers in de waardeketen) bepalen beide dat ondernemingen sociale impact binnen hun waardeketens moeten identificeren. Hoewel ESRS S2 mogelijk breder is dan de CSDDD, omdat de reikwijdte een breed scala aan duurzaamheidsgerelateerde impact, risico’s en kansen omvat, terwijl de CSDDD zich enkel richt op nadelige effecten op de mensenrechten en het milieu. Daarnaast vereist de CSDDD, die van toepassing zal zijn op veel van dezelfde ondernemingen als die onder de CSRD vallen, dat ondernemingen een klimaattransitieplan opstellen en publiceren.

Wat kunnen wij voor u betekenen?

De gevolgen van de ESRS zullen voor veel ondernemingen enorm zijn. De eerste rapportageplichtige ondernemingen hebben minder dan één jaar om te achterhalen welke organisatorische aanpassingen nodig zijn en welke gegevens verzameld moeten worden. Ondernemingen zullen ingrijpende organisatorische wijzigingen moeten doorvoeren en investeringen moeten doen in de informatie-, risicobeheersings- en controlesystemen. Een ‘geruststellende’ gedachte daarbij is dat EFRAG zelf heeft aangegeven dat duurzaamheid een reis is, en geen bestemming an sich…

Hoewel het begrip ‘duurzaamheid’ een omvangrijke term is, heeft EFRAG met de eerste set ESRS een kader geschetst voor duurzaamheidsrapportage in Europa. Het blijft echter een uitdaging om de complexe kwesties rondom duurzaamheid volledig in kaart te brengen. Om aan de ESRS te voldoen, moeten de duurzaamheidsverslagen van ondernemingen daarom uitgebreid zijn en de volledige impact van hun activiteiten op economische, sociale en milieukwesties in overweging nemen. Het is daarom raadzaam om te beginnen met de implementatie van de ESRS standaarden binnen uw eigen onderneming.

Onze consultants helpen u graag op weg naar een duurzaamheidsverslag dat voldoet aan alle eisen van de CSRD en ESRS. Lees meer over hoe wij u kunnen helpen voldoen aan de CSRD.