Over het onderzoek
In 2020-2022 hebben wij, met behulp van onze compliance software Ruler, 1776 alerts gepubliceerd met relevante informatie voor verschillende financiële instellingen. Deze alerts zijn zowel sectorbreed als instelling specifiek. Uiteenlopend van EBA-publicaties over AML-regelgeving en gedelegeerde verordeningen met prudentiële regels voor banken, tot nieuwsberichten voor trustkantoren en Q&A’s voor betaaldienstverleners. Kortom, alles wat er zowel in Nederland als in de EU gepubliceerd is. Deze publicaties hebben wij gecategoriseerd in verschillende thema’s. Zo hebben we de berichten ten aanzien van MiFID II en IFR/IFD die specifiek van toepassing zijn op beleggingsdiensten en/of -activiteiten onder “beleggingsonderneming” gecategoriseerd en de regels over de Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR) en AML6 die meerdere financiële instellingen raken onder ESG en AML geplaatst.
Overdaad aan prudentiële regelgeving
Van de 1776 alerts bestond maar liefst 22% (384) uit publicaties van verschillende instanties rondom prudentiële wet- en regelgeving voor banken. Dit thema verdient een beschouwing op zich, en wordt daarom vervolgd in een ander artikel. Datzelfde geldt voor het thema kapitaalmarkten, dat zo’n 12% (212 alerts) van de publicaties beslaat. Hierbij kan men denken aan regels over benchmarks, EMIR, securitisaties, CSDR etc. In dit artikel gaan we in op de overige 66%, wat nog steeds zo’n 1180 voor de financiële sector relevante publicaties zijn.
De EU heeft het voor het zeggen
Zoals te verwachten zien we in de afgelopen jaren dat de Nederlandse toezichthouders (de AFM en DNB) minder publiceren dan Europese instanties. AFM en DNB publiceerden samen 207 voor de financiële sector relevante publicaties. De Europese toezichthouders (de ESA’s: EBA, ESMA en EIOPA) publiceerden maar liefst twee keer zoveel in dezelfde periode. De verwachting is dat dit alleen maar meer zal worden, mede door de Europese AML-toezichthouder (AMLA) die de Europese Commissie heeft voorgesteld. De AMLA zal zowel direct als indirect toezicht gaan houden op financiële instellingen.
* Let wel: in dit cirkeldiagram is het aantal publicaties op het gebied van prudentiële regelgeving voor banken niet meegenomen. Het lijkt daardoor alsof de Europese banktoezichthouder (EBA) zich relatief stilhoudt in verhouding tot de ESMA, maar niets is minder waar.
Betekent dit dat Europa ook daadwerkelijk meer invloed heeft? Of is er ruimte voor interpretatie en kunnen lidstaten zelf invulling geven aan de Europese wettelijke kaders? Dit hangt ervan af of het gaat om verordeningen (die rechtstreeks doorwerken in lidstaten) of richtlijnen (waar het gaat om het bereiken van een doel, maar lidstaten zelf mogen bepalen hoe ze dat doel bereiken). In de afgelopen drie jaar zijn er zo’n 159 nieuwe en gewijzigde (gedelegeerde) verordeningen en richtlijnen gepubliceerd. U raadt het al… 81% oftewel vier op de vijf publicaties betrof (gedelegeerde) verordeningen. Dit zien we terug in veel regelgeving, men kan denken aan de SFDR, DORA, maar ook de nieuwe anti-witwasverordening (AMLR).
Stilte voor de storm voor cryptodienstverleners?
Hieronder nemen we u mee in een aantal opvallende bevindingen die extra uitleg behoeven. Allereerst blijft de regeldruk voor beleggingsondernemingen enorm, onder andere door de komst van het prudentiële kader (IFR en IFD).
Ten tweede is het aantal publicaties voor cryptodienstverleners lager dan verwacht. De aandacht die er de afgelopen tijd vanuit toezichthouders op deze instellingen gevestigd is, deed vermoeden dat er ook op het gebied van regelgeving veel gebeurt. Toch is slechts 3% van de publicaties gericht op cryptodienstverleners. Dit is te verklaren door het feit dat er voor cryptodienstverleners nog geen specifieke regelgeving van kracht is, waardoor ze ook nog niet onder toezicht staan. Maar dat kader komt er met de Markets in Crypto Assets Regulation (MiCA) wel aan. Dit betekent echter niet dat er momenteel niets te doen is voor cryptodienstverleners, ze moeten immers wel aan de sector brede AML-regelgeving voldoen.
De regelgeving voor cryptodienstverleners is nog heel nieuw in vergelijking tot de regels voor andere financiële instellingen, dus de kans is groot dat de hoeveelheid regelgeving de komende jaren zal toemen.Het Ministerie van Financiën is op 14 juli 2023 twee consultaties gestart over de ‘Uitvoeringswet verordening cryptoactiva’ en de ‘Uitvoeringswet verordening bij geldovermakingen en overdrachten van cryptoactiva te voegen informatie’. Dit tweede wetsvoorstel beoogt tot wijziging van de Wwft en de Sanctiewet 1977.
Groen, groener, groenst
In 2019 publiceerde de Europese Commissie (EC) de Europese Green Deal die de EU moet helpen met de groene transitie, met als einddoel klimaatneutraliteit in 2050. Deze focus op duurzaamheid zien we zeker terug in het aantal publicaties. Een op de tien publicaties gaat namelijk over ESG (Environmental, Social & Governance). Men kan daarbij denken aan de inwerkingtreding van de Taxonomieverordening op 1 januari 2022, of de publicatie van de definitieve gedelegeerde verordening inzake de Taxonomieverordening. Naast de Taxonomieverordening is ook de gedelegeerde verordening inzake de SFDR gepubliceerd.
Verschillende instanties hebben naar aanleiding van deze publicaties Q&A’s en leidraden afgegeven over hoe deze regelgeving moet worden geïnterpreteerd en geïmplementeerd. Te verwachten is dat de focus op verduurzaming alsmaar meer zal worden. In het afgelopen jaar is het aantal publicaties op ESG-gebied verdubbeld. De kans is groot dat deze exponentiële groei de komende jaren door zal zetten. Op 14 september 2023 is de EC bijvoorbeeld weer een tweetal consultaties gestart over de implementatie van de SFDR, waarin zij onder andere vragen stelt over de manier waarop de SFDR geïmplementeerd is, de mogelijke tekortkomingen en de interactie met andere Europese duurzame regelgeving.
Hoe nu verder?
In ons onderzoek hebben we de relevante wet- en regelgeving van de afgelopen drie jaar geanalyseerd. Wat belooft deze terugblik voor de toekomst? Het mag duidelijk zijn dat regelgeving die op de financiële sector afkomt de komende jaren zal blijven toenemen.
DORA
Begin dit jaar is DORA in werking getreden en vanaf 17 januari 2025 geldt deze wetgeving voor (bijna) de hele financiële sector. DORA heeft als doel om de digitale systemen en netwerken van instellingen te beveiligen en een geharmoniseerd wetgevingskader te creëren. Ondanks dat 2025 nog ver weg lijkt, adviseert de AFM om nu al aan de slag te gaan met deze wetgeving. In een serie van publicaties, waarvan de eerste op 20 juli 2023 verscheen, geeft de toezichthouder de komende maanden praktische tips over hoe instellingen dit het beste kunnen doen.
AIA
In lijn met DORA valt te verwachten dat op korte termijn een andere verordening met grote impact in werking treedt: de Artificial Intelligence Act. Deze verordening zal alle marktpartijen raken die gebruikmaken van of in de nabije toekomst gebruik gaan maken van artificial intelligence. Het gaat dan om waarborgen over de veiligheid van de systemen, bewaken van normen en waarden die gelden binnen de EU, maar ook om investeringen en innovatie op dit gebied te vergemakkelijken.
CSRD
Verder zien we op het gebied van duurzaamheid dat de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) stapsgewijs van kracht wordt. De CSRD is de opvolger van de Non-Financial Reporting Directive (NFRD). Op grond van de NFRD moeten ondernemingen die onder het toepassingsbereik vallen niet-financiële rapportage openbaar maken. De CSRD heeft als doel de flow aan duurzaamheidsinformatie in de corporate sector te vergroten. Ten opzichte van de NFRD zou de CSRD onder meer leiden tot de volgende inhoudelijke wijzigingen: verplichte auditing van onder de CSRD gepubliceerde informatie; meer gedetailleerde rapportagevereisten; en verplichte gebruikmaking van EU-brede rapportagestandaarden (ESRS). Een enorme bron van extra regeldruk dus.
PSD3
Ook de komst van de Payment Service Directive 3 (PSD3), de Payment Service Regulation (PSR) en het Financial Data Access Framework (FIDA) brengt veranderingen met zich mee voor de sector. En dus niet alleen voor betaaldienstverleners. De laatstgenoemde gaat namelijk ook gelden voor financiële instellingen die optreden als gegevenshouders of -gebruikers van klantgegevens.
Hoewel dit artikel slechts een kleine greep bevat van de vele, grote wijzigingen die ons te wachten staan de komende jaren, is het beeld dat geschetst wordt duidelijk. Ook de komende jaren zal de financiële sector moeten blijven voldoen aan nieuwe, complexe regelgeving.
Meer weten?
Compliance software Ruler helpt u inzicht te houden in de snel veranderende financiële wet- en regelgeving. Het legal framework biedt een overzicht van alle wetten en regels die voor uw organisatie gelden, overzichtelijk onderverdeeld in onderwerpen en thema’s. Ook houdt Ruler u op de hoogte van (aankomende) wijzigingen, zodat u nooit voor verrassingen komt te staan. Benieuwd wat Ruler voor uw organisatie kan betekenen? Wij geven u graag een demo.
Wilt u liever ieder kwartaal een persoonlijke update krijgen van de voor u relevante ontwikkelingen? Onze specialisten geven u graag een op maat gemaakte Regulatory Update. Deze uitgebreide rapportage biedt een overzicht van actualiteiten, wetswijzigingen, publicaties van toezichthouders en consultaties, en is volledig toegespitst op uw organisatie en activiteiten. Hier leest u meer over onze regulatory updates.
Ruler demo aanvragen Contact