0:00
Artikel
AFM Hypotheken

Nieuwe leennormen hypotheken houden onvoldoende rekening met koopkrachtdaling

5 min leestijd

De recent gestegen kosten van levensonderhoud kunnen in de toekomst leiden tot meer betalingsproblemen bij hypotheken. Dat stelt de Autoriteit Financiële Markten (AFM) in haar op 18 november 2022 verschenen paper ‘Maximaal lenen voor de hypotheek?’. In dit paper presenteert de AFM de resultaten van haar onderzoek naar de samenhang tussen de hypothecaire leennormen en betalingsachterstanden.

Zorgen over ruime leennormen

Dat de AFM zorgen heeft over de in haar ogen ruime leennormen in Nederland is geen geheim. Eind juli 2022 riep de toezichthouder hypotheekaanbieders al op tot aanscherping van hun acceptatiebeleid.

Een aantal belangrijke conclusies passen binnen het beeld dat de sector al jaren heeft:

  1. Het aantal betalingsproblemen is nu nog beperkt;
  2. Er ontstaan meer betalingsproblemen als maximaal geleend wordt;
  3. Er bestaan meer betalingsproblemen bij koopstarters;
  4. In de afgelopen jaren wordt meer leenruimte benut (consumenten lenen meer ten opzichte van hun inkomen);
  5. De bestendigheid van inkomens daalt (meer ZZP-ers met een hypotheek).

De belangrijkste boodschap van de AFM is genuanceerd verstopt in de laatste alinea van het rapport. De fors dalende koopkracht van huishoudens door gestegen kosten van levensonderhoud is slechts beperkt meegenomen in de leennormen voor 2023. Dat de AFM hier tijdens de consultatie voor waarschuwt is logisch. Dat zij vervolgens haar kritiek al zo snel na de vaststelling en publicatie van de normen uit, is opvallend. Het markeert de zorgen die de AFM heeft, maar daarmee morrelt ze tegelijkertijd aan de uitgangspunten voor de systematiek van de leennormen.

Hoewel de AFM constateert dat het aantal betalingsproblemen momenteel nog beperkt is, waarschuwt zij in het licht van de stijgende inflatie wel voor oplopende betalingsproblemen. De zorg is dat huishoudens die onlangs een hypotheek hebben afgesloten te veel moeten besparen op hun huishoudbudget.

In het licht van deze zorgen lijkt het de taak van hypotheekaanbieders te zijn om hier proactief en preventief mee aan de slag te gaan.

Lees ook: 'Actie nodig bij maatwerk hypotheken'

Wat kunnen hypotheekaanbieders doen?

Er is een aantal specifieke groepen te onderkennen die maximaal geleend heeft en extra aandacht behoeft:

  1. Consumenten die in 2022 een maximale hypotheek hebben afgesloten;
  2. Consumenten die de afgelopen jaren een maximale hypotheek hebben afgesloten voor een energie onzuinige woning;
  3. Starters met een forse openstaande studielening; en
  4. Huishoudens met 3 kinderen of meer.

 

Niet al deze huishoudens zullen financiële problemen hebben of gaan krijgen. Het risico voor deze groepen is hoger. Het is verstandig deze groepen in kaart te brengen en te informeren over de mogelijkheden voor hulp. Het vroegtijdig informeren over een loket waar deze hulp te krijgen is of verwijzing naar beschikbare tools kan preventief werken en de drempel verlagen. Financiële problemen zijn gemakkelijker op te lossen als ze nog klein en overzichtelijk zijn.

Vanuit de sector wordt al langer gepleit voor meer ruimte voor individueel maatwerk. Tegelijkertijd blijft er ook behoefte aan standaardisatie van normen om op een (kosten) efficiënte wijze hypotheken te kunnen accepteren.

Quick Scan preventief beheer

Sinds de kredietcrisis is er doorlopend aandacht voor problematische schulden van huishoudens. Vanuit toezichtwetgeving wordt van u als aanbieder van hypothecair krediet verwacht dat u de klant zorgvuldig behandelt als deze zijn verplichtingen niet kan nakomen. Preventief beheer kan hier een belangrijke rol in spelen.

Een goede invulling van preventief beheer kan op vele fronten risico’s verkleinen en kansen creëren. Wij ondersteunen u graag met preventief beheer door middel van een Quick Scan.

Meer over de Quick Scan preventief beheer hypotheken