In 2014 is binnen de Europese Unie een nieuwe richtlijn aangenomen die ziet op beleggingsinstellingen met de ICBE status. Deze nieuwe richtlijn, UCITS V genoemd, bevat een aantal wijzigingen voor ICBE’s. UCITS V is per 18 maart 2016 in de Nederlandse wetgeving geïmplementeerd. Dit heeft geleid tot verschillende wijzigingen in de Nederlandse regelgeving die deels ook van toepassing zijn op beheerders onder het AIFMD regime. In dit nieuwsitem wordt op de wijzigingen voor de verschillende beheerders van beleggingsinstellingen ingegaan.
UCITS V
In Nederland bestaan twee regimes voor beheerders van beleggingsinstellingen. Dit betreft enerzijds het regime voor instellingen voor collectieve beleggingen in effecten (ICBE’s) en anderzijds het regime voor alle overige beleggingsinstellingen. Dit laatste regime wordt ook wel AIFMD regime genoemd.
Het ICBE regime bestaat sinds midden jaren tachtig en bevat een geharmoniseerd kader voor (beheerders van) open-end beleggingsinstellingen die aan bepaalde beleggingsrestricties kunnen voldoen. Dit ICBE of UCITS regime is in de loop der jaren verder verfijnd. De laatste grote slag is gemaakt onder het in 2011 in werking getreden UCITS IV regime. In 2014 is binnen Europa overeenstemming bereikt over UCITS V (2014/91/EU). In tegenstelling tot UCITS IV adresseert UCITS V slechts een beperkt aantal (nieuwe) onderwerpen.
Europese lidstaten dienden UCITS V uiterlijk op 18 maart 2016 in de nationale wetgeving te implementeren. De Nederlandse wetgever heeft ervoor gekozen UCITS V te implementeren door middel van een Implementatiewet (die met name ziet op wijzigingen in de Wft) en een Implementatiebesluit (dat ziet op wijzigingen in AmvB’s zoals het Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen).
De implementatiewet is op 3 maart 2016 gepubliceerd, het implementatiebesluit op 14 maart 2016. Beide traden op 18 maart 2016 in werking.
Bewaarder
Onder UCITS V worden alle beleggingsinstellingen met een ICBE status verplicht een bewaarder (depositary) aan te stellen. Tot op heden waren beursgenoteerde beleggingsmaatschappijen met de ICBE status van de bewaarderplicht uitgezonderd, maar onder UCITS V dient ook voor deze beleggingsinstellingen een bewaarder aangesteld te worden.
Daarbij zijn de taken van deze bewaarder onder UCITS V gelijk getrokken met de taken die de bewaarder van beleggingsinstellingen met de AIFMD status heeft.
De taken van de bewaarder zijn:
- controleren dat de verkoop, de uitgifte, de inkoop, de terugbetaling en de intrekking van deelnemingsrechten in de ICBE overeenkomstig de voorwaarden plaatsvindt;
- controleren dat de waarde van de deelnemingsrechten van de ICBE wordt berekend overeenkomstig de voorwaarden plaatsvindt;
- het uitvoeren van aanwijzingen van de beheerder, tenzij deze in strijd zijn met de voorwaarden;
- controleren dat bij transacties met betrekking tot de activa van de ICBE de tegenwaarde binnen de gebruikelijke termijnen wordt overgemaakt aan de ICBE;
- controleren van de kasstromen van de ICBE waaronder vaststellen dat alle betalingen door of namens beleggers bij de inschrijving op deelnemingsrechten ontvangen zijn, en dat alle kasgeld van de ICBE op adequate wijze is geboekt op kasgeldrekeningen;
- het in bewaring nemen (custody) van de activa van de ICBE.
Nieuw is dat het verrichten van activiteiten van bewaarder vanaf heden een vergunningplichtige activiteit is. Deze vergunning wordt door de AFM verleend wanneer de bewaarder voldoet aan specifieke in de Wft gestelde eisen. Deze vergunningplicht geldt ook voor bewaarders van beleggingsinstellingen onder het AIFMD regime. Voor bestaande partijen geldt een overgangstermijn tot 2018. De vergunningplicht geldt overigens niet voor bewaarder die beschikken over een vergunning als bank of beleggingsonderneming.
Bewaarders die onder de (nieuwe) vergunningplicht vallen zullen significante inspanningen moeten verrichten om aan de stringente vergunningseisen te kunnen voldoen. In het geval een bewaarder niet aan de vergunningseisen kan voldoen, dient zij haar activiteiten te beëindigen. Dit kan betekenen dat beheerders die beleggingsinstellingen door de betreffende bewaarder laten bewaren een andere bewaarder dienen aan te stellen.
Aanscherping sanctiemogelijkheden
Met de implementatie van UCITS V zijn de sanctiemogelijkheden van de AFM en DNB op onderdelen aangescherpt. Deze aanscherpingen zien ook op beheerders onder het AIFMD regime.
De aangescherpte eisen zijn dat de toezichthouders boetes mogen opleggen tot een bedrag van 5 miljoen euro, zowel aan beheerders als aan individuele personen. Aan (grote) ondernemingen mag de boete in bepaalde gevallen zelfs oplopen tot 10% van de jaaromzet.
Daarnaast hebben de toezichthouders de bevoegdheid gekregen om specifieke personen een beroepsverbod voor een aantal jaar op te leggen.
Verder heeft de AFM de bevoegdheid gekregen om een beheerder (tijdelijk) te verbieden om deelnemingsrechten van de beheerde beleggingsinstellingen in te kopen.
Tenslotte moeten toezichthouders opgelegde sancties publiceren en rapporteren aan de Europese toezichthouder ESMA die op haar beurt in haar jaarverslag hierover melding moet maken.
Beloningsbeleid
Onder UCITS V worden aan het beloningsbeleid van beheerders van ICBE’s strikte eisen gesteld. Deze eisen zijn in lijn met de beloningsregels die gelden voor beheerders van AIFMD-beleggingsinstellingen en zijn van toepassing op medewerkers in controlefuncties en medewerkers die het risicoprofiel van de beheerder en de beheerde beleggingsinstellingen kunnen beïnvloeden.
Hoofdregel is dat beloningsbeleid zodanig is vormgegeven dat het bijdraagt aan gezond en doeltreffend risicomanagement en dat voorkomen wordt dat medewerkers van een beheerder gestimuleerd worden tot het nemen van excessieve risico’s. Verder moet het beloningsbeleid zodanig zijn vormgegeven dat het de beheerder niet belet om in het belang van de deelnemers in de ICBE te handelen.
Verder moet informatie over het beloningsbeleid en de variabele beloningsvormen worden opgenomen in het prospectus, de essentiële beleggersinformatie (EBI) en de jaarrekening van de beleggingsinstellingen. Deze verplichtingen zien ook op de betreffende informatiedocumenten van beleggingsinstellingen onder het AIFMD regime.
Overige veranderingen
Buiten de hiervoor aangegeven wijzigingen worden met de implementatie van UCITS V ook een aantal ‘kleinere’ wijzigingen doorgevoerd.
Specifiek voor beheerders van ICBE beleggingsinstellingen (alsmede hun bewaarders) is een nieuwe eis van toepassing dat een klokkenluidersregeling moet worden opgezet die aan bepaalde eisen voldoet en dat medewerkers gestimuleerd moeten worden om misstanden bij de beheerders en bewaarders te melden.
Voor beleggingsinstellingen met de ICBE status vervalt de verplichting een externe accountant tenminste elk kwartaal te laten controleren of de intrinsieke waarde op de juiste wijze is vastgesteld.
Voor beheerders van beleggingsinstellingen onder het AIFMD regime is een nieuwe bepaling van toepassing die het een bewaarder verbiedt op te treden als prime broker van de beleggingsinstellingen waarvoor hij bewaarder is. Een uitzondering op dit verbod geldt wanneer voldoende maatregelen zijn genomen om belangenconflicten te voorkomen.
Tenslotte
Met de implementatie van UCITS V in de Nederlandse regelgeving zijn een aantal grotere en kleinere wijzigingen doorgevoerd die van toepassing zijn op beheerders met beleggingsinstellingen met de ICBE status, maar ook op beheerders met beleggingsinstellingen onder het AIFMD regime.
Hoewel de meeste wijzigingen beperkt zijn, dienen beheerders van beleggingsinstellingen wel de noodzakelijke werkzaamheden te verrichten om aan de nieuwe eisen te voldoen. Een voorbeeld hiervan is het aanpassen van de prospectussen en de EBI’s door een passage over het beloningsbeleid toe te voegen.
Charco & Dique kan u behulpzaam zijn bij het maken van een impact analyse van de onder UCITS V gestelde eisen. Daarnaast kunnen wij zowel beheerders als bewaarders begeleiden bij het opzetten en implementeren van de nieuwe regels. Ook voor andere onderwerpen die beheerders van beleggingsinstellingen onder het ICBE of AIFMD regime raken, zoals het opstellen van procedures en maatregelen of de begeleiding van een vergunningsaanvraag, kunnen wij u van dienst zijn.
Tenslotte bieden wij via de door ons ontwikkelde on-line tool Ruler inzicht en overzicht in alle wet- en regelgeving waarmee ICBE en AIFMD beheerders te maken hebben.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Charco & Dique op telefoonnummer 020-4165403 of e-mailadres info@charcoendique.nl.